Harb-i Umûmî'de Osmanlı Devleti'nin İran cephesi'nde yaşadığı bazı istihbarat zaafları

Abstract

Birinci Dünya Savaşı yıllarında İran, güneyden İngilizlerin, kuzeyden Rusların işgâline uğramıştır. İran devletinin içinde bulunduğu askerî, siyasî ve toplumsal vaziyet, bu işgâlin gerçekleşebilmesinin en önemli sebebidir. İran’ın işgâl edilmesi Osmanlı Devleti açısından büyük bir askerî tehdit oluşturmaktadır. Bu sebeple söz konusu dönemde Osmanlı Devleti, İran’la yakından ilgilenen bir siyaset izlemiştir. Osmanlı Devleti’nin İran’a yönelik bu siyaseti, sadece askerî kaygılardan ibaret olmamıştır. Halifeliğin nüfuzunu kullanarak önce İran’ın, sonra da İran üzerinden Afganistan ve Hindistan’ın savaşa katılması için çalışılmıştır. Ne var ki Almanların da büyük umutlarla desteklediği bu proje gerçekleşememiştir. Başarısızlığın arkasındaki en önemli sebep, yapılan planlarla eldeki mevcut imkânların dengesizliği olmuştur. Bu çalışma, Birinci Dünya Savaşı yıllarında müttefiki Almanya’nın da desteğiyle İttihâd-ı İslâm politikası takip etmeye çalışan Osmanlı Devleti’nin, İran coğrafyasında yaşadığı birtakım zaafları konu almaktadır.

During the World War I, Iran was exposed to an occupation from the south by the English and from north by the Russian. The most important reason for this occurrence is the military, political and social conditions in the Iran State. The fact that Iran was occupied was a big military threat for the Ottoman State. Therefore, the Ottoman State followed a close policy interested in Iran at the period. The policy of the Ottoman State for Iran did not consist of only military concerns. By using the power of the caliphate, firstly Iran and then Afghanistan and India were tried to be involved in the war. However, this project supported by the German with great expectations didn’t come true. The most important reason behind of the failure was the imbalance between the plans made and the available capabilities. This study deals with some intelligence weakness which the Ottoman State trying to follow the policy of Ittihad-i Islam with the support of its ally, Germany, during the years of the World War I experienced in the Iran geography.