Türkçe Öğretmeni Adaylarının Dinleme Üstbiliş Stratejilerine İlişkin Bir Değerlendirme: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Örneği

Abstract

Bu araştırmada, Türkçe öğretiminde temel dil becerilerinden biri olan dinleme becerisine ilişkin üstbilişsel stratejilerin kullanımlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel tarama modeliyle gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubu seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenmiştir. Katılımcılar; 2017-2018 akademik yılında Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde 1., 2., 3. ve 4. sınıfta öğrenim gören toplam 223 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırma verileri Dinleme Üstbiliş Stratejileri Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Dikkat, planlama-değerlendirme ve problem çözme olmak üzere üç boyuttan oluşan bu ölçme aracıyla Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme üstbilişsel stratejilerinin; cinsiyet, sınıfdüzeyi, anne-baba eğitimi düzeyi, haftalık okunan sayfa sayısı ve yıl içerisinde okunan kitap sayısı değişkenleri açısından manidar düzeyde farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Verilerin analizinde iki değişken arasındaki anlamlılığı test etmek için t testi, ikiden fazla değişken arasındaki anlamlılığı test etmek için de tek yönlü varyans analizi (One Way Anova) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme üstbilişsel stratejilerinin kullanımının dikkat boyutunda erkeköğretmen adayları lehine manidar düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Sınıf düzeyi değişkenine göre ölçeğin toplamı ve dikkat boyutunda 1.sınıf ile 4. sınıf düzeyinde 1. sınıf lehine manidar farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Baba eğitim düzeyine göre öğretmen adaylarının üstbilişsel stratejileri benzer niteliklere sahipken anne eğitim düzeyi değişkeni açısından ölçeğin toplamı, problem çözme ve dikkat boyutunda anne eğitim düzeyleri ilkokul olan öğretmen adayları lehine manidar düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Yıl içerisinde okunan kitap sayısı değişkeni açısından ise problem çözme boyutunda yıl içerisinde 10 ve üzeri kitap okuyanların lehine manidar düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Buna karşın haftalık okunan sayfa sayısı değişkeni açısından ise öğretmen adaylarının dinleme üstbilişsel stratejilerini kullanımlarının benzer olduğu sonucuna ulaşılmıştır