Yaratıcı Düşünme Eğilimlerinin Yansıtıcı Düşünme Becerileri Üzerindeki Etkisi

Abstract

Bu araştırmada, Türkçe öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme eğilimlerinin, yansıtıcıdüşünme düzeylerine etkisi ve yordama düzeyi ile bu iki gizil değişkenin cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkeni açısından manidar düzeyde farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenmiş olup katılımcılar; 2018-2019 akademik yılı güz döneminde Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde 1, 2, 3 ve 4. sınıfta öğrenim gören 210 öğretmen adayından oluşmaktadır. İlişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilen çalışmanın verilerinin toplanmasında, Yaratıcı Düşünme Eğilimleri ve Yansıtıcı Düşünme Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde IBM SPSS 23 ve AMOS (Analysis of Moment Structures) 22.0 yazılımları kullanılmıştır. Araştırmadaki betimleyici istatistikler ve demografik değişkenler için merkezi eğilim ve dağılım ölçütleri (frekans, yüzde, ortalama, basıklık ve çarpıklık) hesaplanmıştır. Araştırmada kullanılan ölçme araçlarına ilişkin doğrulayıcı faktör analizleri ve yapısal eşitlik modeline ilişkin analizler ise AMOS 22.0 yazılımıyla gerçekleştirilmiştir. Yapısal eşitlik modeline ilişkin parametrelerin tahminine ilişkin analizlerde ise maksimum olabilirlik (Maximum Likehood) yöntemi tercih edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen uyum iyiliği değerlerinin değerlendirilmesinde ?2/df, CFI, GFI, TLI, NFI, IFI, RMSEA ve SRMR uyum indeksleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre yaratıcı düşünme eğilimleri, yansıtıcı düşünme düzeyinin %29’luk kısmını açıklamakta, pozitifyönde ve manidar düzeyde yordamaktadır. Bununla birlikte Türkçe öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme eğilimlerinin ölçeğin toplamı ile yenilik arama, merak, şüphe etme ve esneklik boyutlarında cinsiyet değişkeni açısından erkek öğretmen adayları lehinemanidar düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Yansıtıcı düşünme eğilimleri ise cinsiyet değişkeni açısından benzer özelliklere sahiptir. Sınıf düzeyi değişkeni açısından ise cesaret boyutunda 4. sınıftakiler lehine, yansıtıcı düşünme eğilimlerinin de 4. Sınıflar lehine manidar farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sonuçlardan hareketle Türkçe öğretmeni adaylarının yansıtıcı düşünme düzeylerini etkileyen başka değişkenler de olmakla birlikte yansıtıcı düşünme düzeylerini arttırmak için yaratıcı düşünmeye ilişkin eğilimlerini arttırıcı uygulamalar yapılması gerektiği söylenebilir.