Tıp fakültesi öğrencilerine yönelik düzenlenen el hijyeni eğitim programı etkinliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki öğrencilere yönelik düzenlenen El Hijyeni Eğitim Programı’nın etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. 04-11 Mayıs 2012 tarihleri arasında Tıp Fakültesi İngilizce Hazırlık, 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencile- rine beş ayrı oturumda eğitim verilmiştir. Eğitim öncesi ve sonrasında Sağlık Hizmetlerinde El Hijyeni konulu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Kılavuzu’ndan yararlanılarak hazırlanmış 30 soruluk çoktan seçmeli bilgi testi uygulanmıştır. Eğitim sonrasında eğitimin etkinliğini ve katılım- cıların tepkisini değerlendirmeye yönelik anket uygulanmıştır. Veriler SPSS 21.0 paket programında değerlendirilmiştir. Tüm istatistiksel test- lerde anlamlılık için p< 0.05 baz alınmıştır. Beş ayrı sınıftaki toplam 200 öğrenciden 136’sı (% 68) çalışmaya katılmıştır. En fazla katılım 1. sınıf öğrencilerinde (% 32) gözlenirken, tüm öğrencilerin % 68 daha önceden bu konuda eğitim aldığını ve % 80’i ailesinde sağlık çalışanı olmadığını belirtmiştir. Ön testte doğru yanıt ortalaması 11.88±3.92 iken son testteki doğru yanıt ortalaması 19.48±4.67 olarak saptanmıştır (p< 0.05). Bilgi testinde yer alan sağlıkla ilişkili infeksiyon hastalıkları ve özellikleri, el hijyeninin önemi, el yıkama ve ovma yöntemi, el hijyeni ürünleri, el hij- yeninde beş endikasyon, el hijyenine uyum, el hijyen uygulamalarında tarihsel gelişim ve HKS’de el hijyeni ile ilgili sorulara verilen yanıtlar arasında eğitim öncesi ve sonrasında anlamlı fark saptanmıştır (p<0.05). Ancak, hastalar arasında mikroorganizmaların geçişinde hatalı el yıka- ma (p=0.539), WHO’nun alkol bazlı el antiseptiği önerme nedenleri (p=0.435), el yıkamadaki suyun sıcaklığı (p=0.253), kurumsal düzeyde el hijyeni uyumsuzluk nedenleri (p=0.175), el hijyeni gözlem amaçları (p=1.000), eldiven giyilmeden önce ve çıkardıktan sonra ellerin yıkanmasına (p=0.324) yönelik soruların yanıtlarında eğitim öncesi ve sonrasında bir fark oluşmadığı saptanmıştır. Katılımcıların eğitim programı akışı sırasında en fazla dikkatini çeken konu el hijyeninde beş endikasyon (% 57) iken, öğrencilerin % 92’si öğrenim hedeflerini eğitim başında tanımlanmasını, % 76’sı sorularla derse katılımın sağlanmasını, % 85’i eğitim programında video göste- rimini olumlu bulmuşlardır. Katılımcıların % 60’ı el hijyeni konusunun kendileri için yeni bir konu olduğunu belirtmişlerdir. Katılımcıların % 79’u eğitim sırasında el hijyeni konusunda teori ile uygulama arasında dengenin kurulduğunu belirtmişlerdir. Katılımcıların % 91’i has- tadan infeksiyon bulaş riskini anlamada, % 90’ı ise elleri vasıtasıyla hastalara infeksiyona sebebiyet verme riskini anlama açısından eğitim programını faydalı bulduklarını ifade etmişlerdir. Öğrencilerin % 92’si eğitim programında ele alınan konuları işlerinde kullanabileceğini ve % 55’i eğitim sonunda hemen beş endikasyon kuralına göre davranışlarını geliştireceklerini belirtmişlerdir. El hijyenine uyumun düşük olduğu hekimlerde tıp eğitimi boyunca verilecek olan teorik ve uygulamalı eğitimler uyumu artıracaktır.

The aim of this study was evaluation of the effectivity of hand hygiene training program organized for medical students in Recep Tayyip Erdoğan University. Between 04th May 2012 and 11th May 2012, medical students at preliminary English class, 1th, 2th, 3th and 4th grades attended five different sessions for hand hygiene. Before and after training, a 30-question multiple-choice knowledge test was per- formed. The test was prepared according to World Health Organization (WHO) Guidelines on Hand Hygiene in Health Care. After training, a questionnaire was administered to evaluate the effectivity of education and the reaction of participants. SPSS 21.0 packege program was used to evaluate the data. One hundred thirty six students (68 % of total students) from five separate classes participated in this study. Maximum participation was observed among the first class students (32 %). 68 % of all the students previously received training on the subject. 80 % of all the students stated that there are no healthcare workers in their families. Average correct answers before and after the training program were 11.88±3.92 and 19.48 ± 4.67 (p< 0.05) respectively. Significant difference was found (p<0.05) for questions about health-related infectious diseases and their properties, the importance of hand hygiene, method of hand washing and scrubbing, hand hygiene products, five indications for hand hygiene, compliance with hand hygiene, historical development of hand hygiene practices and hand hygi- ene at hospital quality standarts (HQS). However, there was no difference for questions about transition of microorganisms among patients caused by incorrect hand washing, (p=0.539), the causes of WHO's suggestion of alcohol-based hand antiseptics (p=0.435), the temperature of water for hand washing (p=0.253), the causes of hand hygiene compliance at the institutional level (p=0.175), the purposes of monitoring hand hygiene (p=1.000) and, washing hands before wearing and after removing gloves (p=0.324). During the training program, five indica- tions for hand hygiene was the most interesting subject for the participants (57 %). Student reactions were positive for description of the learning objectives at the beginning of the training (92 %), gathering attention of students to course by asking questions (76 %), and video demonstration in the training program (85 %). 60 % of participants stated that hand hygiene is a new subject for themselves. 79 % of parti- cipants stated that the balance was well established between theory and practice of hand hygiene at a training session. 91% and 90 % of participants stated that the training program was useful in terms of understanding the risk of acquiring an infection from the patient and the risk of contaminating patients by hands, respectively. 92 % of the students stated that they would use what they have learned while working and 55 % of the students stated that they would improve their behavior according to five indication rules. Theoretical and practical training given during medical education may improve the compliance of physicians who have low hand hygiene compliance.