Richard Wright’ın Yeraltında Yaşayan Adam ve Bilge Karasu’nun Dehlizde Giden Adam Adlı Öykülerinde ‘Yeraltı’nın Anlamı

Abstract

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önemli öykü ve roman yazarlarından biri olan Bilge Karasu, eserlerinde genelde bireyin sorunlarına eğilir, toplumsal hayata ve ona hâkim olan değerlere bireyin penceresinden bakar. Göçmüş Kediler Bahçesi adlı eserinde yer alan Dehlizde Giden Adam adlı öyküsünde de makineleşmenin ve ileri teknolojinin hâkim olduğu bir yaşama düzenindeki bireyin tabiattan ve kendi özünden uzaklaşması üzerinde durur. Yazar olay örgüsünü yeraltında yaşanan bir deneyim olarak kurgular. Bu makalede eseri incelenen diğer yazar olan Richard Wright ise 20. yüzyıl Amerikan edebiyatının önemli temsilcilerinden biri olarak eserlerinde ağırlıklı olarak siyahî Amerikalıların sorunlarına eğilmiştir. Onun dilimize Yeraltında Yaşayan Adam adıyla çevrilen öyküsü 20. yüzyılın ikinci çeyreğinde geçen ve başkahramanın yeraltındaki yaşamına odaklanan bir kurguya sahiptir. Bu çalışmada başkahramanlarının yeraltındaki sıra dışı serüveni üzerinde odaklanan Dehlizde Giden Adam ve Yeraltında Yaşayan Adam adlı eserler karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiştir.

Being one of the most important story and novel writers of the Republican period Turkish literature; Bilge Karasu generally focuses on the problems of individuals and embraces social life and the values that dominate social life from an individual’s perspective in his works. In his story The Man Walking through a Passage which is included in his work Garden of Emigrated Cats, he stresses the individual’s alienation from the nature and himself in a living order dominated by mechanization and advanced technology. The writer fictionalizes the plot as an underground experience. On the other hand, Richard Wright who is another writer whose work is analyzed in this article is one of the important representatives of the 20th century American literature. In his works, he mainly focuses on the problems of African Americans. His fiction story The Man Who Lived Underground which was translated into our language as Yeraltında Yaşayan Adam embraces the life of a man who lived underground in the second quarter of the 20th century. In this study, the works The Man Walking through a Passage and The Man Who Lived Underground focusing on the extraordinary adventures of heroes underground are analyzed comparatively.