Zarf tamlayıcısı kavramı ve öğretimi üzerine bir inceleme

Abstract

Dil bilgisi öğretim sürecinde öğrencilerin yaşadıkları en önemli sorunlardan birinin dil bilgisel kavramlarla ilgili karmaşa olduğu görülmektedir. Öğrencilerin karmaşa yaşadıkları dil bilgisel kavramlardan biri de zarf tamlayıcısıdır. Bu çalışmada, “zarf tamlayıcısı” kavramının neyi karşıladığı, kapsamı ve ortaokul düzeyinde nasıl öğretildiği incelenerek öğretimi ile ilgili sorunlar dikkatlere sunulmuş ve sorunlara çeşitli çözüm önerileri getirilmiştir. Araştırmanın modeli durum analizidir ve veri toplama yöntemi olarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu farklı illerde görev yapan 22 Türkçe öğretmenidir. Türkçe öğretmenlerine yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanarak öğretmenlerin “zarf tamlayıcısı” kavramı ve öğretimine ilişkin sorunlar hakkındaki görüşleri içerik analizi yöntemine göre çözümlenmiştir. Zarf tamlayıcısının adlandırılması, tanımı, dil bilgisel bir kavram olarak neyi karşıladığı ve öğretimine ilişkin sorunlar/tutarsızlıklar bakımından alan yazındaki kaynak eserlerin ve öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan yönergelerin öğretmenlerle yapılan görüşmeden elde edilen bulgular ile örtüştüğü görülmüştür. Çalışmanın sonunda, dil bilgisel kavramların öğretimine yönelik sorunları en aza indirgeyebilmek için gerek adlandırmada gerekse tümce çözümlemelerinde söz dizimsel ilişkilerden hareket edilmesi gerektiği öneri olarak sunulmuştur.

It is seen that one of the most important problems students experience in the teaching process of grammar is the complexity of grammatical concepts. One of the grammatical concepts that students experience in confusion is the concept of adverbial complement. In this study, problems related to teaching the concept of adverbial complement were presented by examining what the concept covers, its scope and how it is taught at secondary school level and various solutions were proposed to these problems. The model of the study is case analysis and a semi-structured interview technique was used as a data collection method. The study group of the research was 22 Turkish language teachers working in different cities. A semi-structured interview form was applied to Turkish language teachers and teachers' opinions about the concept of adverbial complement and problems related to teaching it were analyzed by content analysis. Descriptive analysis was conducted to reveal the scope of the concept of "adverbial complement" and its content reflected in secondary school teacher guidebooks. The results of the study showed that the instructions and activities included in teacher guidebooks overlap with the data obtained from the interviews with the teachers in terms of naming and definition of adverbial complement, what it describes and teaching problems / inconsistencies. It has been suggested that syntactic relations should be used in both denotations and sentence analyses in order to reduce the problems related to the teaching of grammatical concepts.