Osmanlı toplumunda evlatlıklar ve hukukî durumları

Abstract

Osmanlı Devleti, klasik dönemde korunmaya muhtaç çocuklara vakıflar ve sosyal uygulamalar olmak üzere iki şekilde sahip çıkmış; ancak ağırlıklı olarak aile yanına yerleştirmeyi esas alan bir sosyal politika uygulamıştır. Bu temel sosyal uygulama genel olarak evlatlık olarak tanımlanabilir. Osmanlı Devleti'nde korunmaya muhtaç çocuklara yönelik uygulanan evlatlık kurumu modern evlatlık kurumundan en temel biçimi ile soy bağını ret etmesi, miras bırakılamaması ve geçici bir yerleştirme şekli olması yönleriyle ayrılır. Bu sebepler ile modern anlamda evlatlık kurumundan ziyade koruyucu aile uygulaması özelliği gösterir. Osmanlı Devleti'nde evlatlıkların hukukî statüleri İslam hukuku hükümlerine göre düzenlenmiş ve Tanzimat devrine kadar toplumda önemli işlevler yüklenen tek alternatif uygulama olarak yer edinmiştir. Tanzimat devri ile başlayan kurumsallaşma esasına dayalı sistem yine bu esaslar temel alınarak belirlenmiştir. Tanzimat devrine kadar kadıların izin ve denetiminde uygulanan koruyucu aile uygulaması kurum bakımına alternatif bir model olarak Medeni Kanun'un yürürlüğe girmesine kadar devam etmiştir. Medeni Kanun'un kabulü ile beraber evlilik engeli, soy bağı ve mirasa dayalı yeni bir evlatlık usulü uygulanmaya başlanmıştır. Avrupa hukukuna dayalı yeni sistemin çeşitli sebeplerin etkisiyle toplumda sınırlı ölçüde kabul görmesi üzerine, devlet kurum bakımına ağırlık vermiştir. Bu çalışmada Osmanlı toplumunda korunmaya muhtaç çocuklara değerlendirilerek, tarihi süreç içinde aldığı şekiller ile toplum hayatındaki yeri incelenecektir. yönelik evlatlık uygulamasının hukukî durumu

In the classical period of Ottoman state, children in need of protection, was protected by waqfs and social practices. But this protection mainly based on family, placing a social policy has been applied. That foster children aplication was defined as the basic social institutions. In the Ottoman State, the foster child application implemented for children in need of protection is seperated from modern applications by the aspects of being a temporary placement, not having inheritance rights and paternity. Because of all these reasons, that application was different from modern foster children application, it is a foster family application. In Ottoman State, the legal status of foster children was regulated by Shariah and the leading application had progressed the only alternative application until Tanzimat Era. Starting with the Tanzimat period of institutionalization are still determined on the basis of these principles. The application of foster family was implemented with the Qadis’ permission and supervision until the Civil Code. In this study, the application of foster child policies will be examined with the instances. With the acceptance of the Civil Code, a new marriage ban, paternity and foster children application was implemented. The new system is based on European law by the impact of various reasons for its limited acceptance in society, the state attached importance to institutional application. For the foster children in need of protection in the Ottoman society, the legal status of the institution evaluated with history as it is in the process will be examined in the life of society. In this study; the legal status of Foster children application in Ottoman society will be evaluated and the importance of the process in history and society will be examined