Öğretmenlerin bilişim teknolojilerini kullanmaya yönelik davranışlarının modellenmesi

Abstract

Etkili bir teknoloji uyarlama süresince öğretmenlerin bu teknolojileri kullanmaya teşvik eden veya kullanımlarını kısıtlayan faktörleri anlamak, ortaya çıkarmak son derece önemlidir. Bu önem doğrultusunda, öğretmenler tarafından bu tür teknolojilerin kullanımı nasıl değerlendirebiliriz sorusu akıllara gelmektedir. Teknoloji Kabul Modeli (TKM) uygulanarak yapılan bu araştırmanın amacı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerin öğretimde kullandıkları Bilişim Teknolojilerine yönelik kabul ve kullanım davranışlarını modellemektir. Teknoloji Kabul Modeli (TKM) kapsamında, öğretmenlerin Bilişim Teknolojilerini kabul durumu, algılanan kullanışlılık, algılanan kullanım kolaylığı, kullanıma yönelik tutum ve bazı dış değişkenler ile incelenmiş ve TKM yeniden düzenlenmiştir. Orijinal TKM'ye harici değişkenler eklendiği için mevcut model yenilenerek genişletilmiş ve daha geniş perspektiften bakılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. 2012-2013 öğretim yılında Rize İlinde görev yapan 3658 öğretmen araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen 37 madde ve 11 faktörden oluşan Öğretmen Teknoloji Kabul ve Kullanım Ölçeği(Ö-TKKÖ) kullanılmıştır. Bütün evrene ulaşılan araştırmada 2147 öğretmen ölçme aracını eksiksiz bir şekilde doldurmuş ve %80.77 geri dönüş oranı elde edilmiştir. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizinde tek değişkenli ve çok değişkenli normallik varsayımları sağlanmış bununla birlikte merkezi eğilim ölçüleri, çok değişkenli istatistiksel tekniklerin yanında yapısal eşitlik modeli ve ilgili gereksinimleri ayrıca ölçüm değişmezliği, çoklu v grup analizleri ve bootsrtapping gibi özel bir takım analiz tekniklerinden IBM SPSS 21 ve IBM AMOS 21 yazılımları kullanılarak yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilen analizi sonucunda; test edilen model öğretmenlerin BT'lerini kullanıma yönelik niyetlerini %76 oranında açıklamıştır. Ek olarak model öğretmenlerin teknoloji kullanıma yönelik tutumlarını %74, algılanan kullanışlılığı %47 ve algılanan kullanım kolaylığının %58'ini açıklamıştır. Bununla birlikte öğretmenlerin teknoloji kullanım niyetlerini en çok etkileyen değişkenin içsel güdülenmeleri, ikinci en önemli değişkenin ise kullanıma yönelik tutum olduğu belirlenmiştir. Davranışa yönelik niyet oluşumunda BT'lerin sağladığı fayda ve işe uygunluğunun önemli yeri vardır. Öğretmenler çalışma tarzı ve yöntemlerine uyumlu olan teknolojileri daha faydalı görüp kullanma eğilimi gösterirler. BT kullanımında gönüllü olan öğretmenlerin bu teknolojileri tam olarak performanslarını arttırdığı veya işlerine fayda sağladığı için kullanmadıkları, (sosyal etki) BT kullanımları çevrelerindeki insanlar tarafından desteklendiğinde teknoloji kullanım niyetlerinde az da olsa bir artış olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak uygulamaya ve gelecekte yapılabilecek araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Öğretmen, teknoloji kabul ve kullanımı, öğretmenler için teknoloji kabul ve kullanım modeli, davranışsal niyet.