Öğretmenlerin yıkıcı liderlik davranışlarının belirlenmesine yönelik nitel bir araştırma
Künye
Karsantik, I. & Bozkurt, D.U. (2021). Öğretmenlerin Yıkıcı Liderlik Davranışlarının Belirlenmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 54(54), 1-22. https://doi.org/10.15285/maruaebd.871265Özet
Yıkıcı liderlik, kurumun yönetsel süreçlerini ve örgüt üyelerinin motivasyonunu sistematik bir şekilde
tahrip etmeye yönelik süreç olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada, liderliğin olumsuz yönünü oluşturan
yıkıcı öğretmen davranışları ve bu davranışların etkilerini öğrencilerin bakış açısından incelemek
amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’un Bakırköy, Bahçelievler, Fatih, Güngören,
Kadıköy ve Zeytinburnu olmak üzere altı ilçesinden 27 öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcılar uygun
örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Elde edilen verilerin analizi sonucunda öğretmenlerin
yıkıcı liderlik davranışlarını oluşturan davranış temaları ile yıkıcı liderliğin öğrenciler üzerindeki etki
temalarına ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Bu bağlamda öğrenci motivasyonunu düşürücü etkenler,
motivasyon düşürücü davranışların etkileri, başarısızlık durumunda öğretmen davranışları, yıkıcı
davranışlar sonrası öğrenci tepkileri, başarıyı önemsemez davranışlar, değer verildiğini gösteren
davranış beklentileri, meslek seçiminde öğretmenlerden beklentiler, öğretim sürecindeki eksik yönler,
öğretime ilişkin öğretmenden beklentiler, teknolojik aletleri kullanma düzeyleri, derse katılımı düşüren
öğretmen davranışları, öğretmenlere yönelik beklenmeyen davranışlar alt temalarına ulaşılmıştır.
Çalışmanın bulguları öğrenciler üzerinde olumsuz etkileri olan yıkıcı liderlik davranışlarına dikkat
çekmektedir. Öğretmenlerin bu doğrultuda farkındalıklarının artırılmasına yönelik hizmet içi eğitim
faaliyetleri düzenlenebilir. Destructive leadership can be defined as the process of systematically destroying the administrative
processes of an organization as well as its members’ motivation. This study aims to determine the
behaviors constituting the destructive aspects of teacher leadership in schools and the effects these
behaviors have on students. The study group of the research consists of 27 students from six districts
in Istanbul: Bakırköy, Bahçelievler, Fatih, Güngören, Kadıköy, and Zeytinburnu. Participants have
been determined in accordance with the convenience sampling method. As a result of the data
analysis, findings were reached regarding the behavioral themes forming the destructive leadership
behaviors of teachers and the effects destructive leadership behaviors have on students. The study has
arrived at factors that decrease student motivation and the effects of motivation-lowering behaviors
under the sub-themes of teacher behaviors in case of failure, student reactions after destructive
behaviors, behaviors that do not care about success, expectations of appreciative behavior, teachers’
expectations when choosing the profession, deficiencies in the teaching process, teachers’ expectations
from teaching, technological tool usage levels, teacher behaviors that decrease class participation,
and behaviors not expected from teachers. The findings of the study reveal destructive leadership
behaviors to have negative effects on students. As a result, activities such as in-service trainings can be
organized to raise teachers’ awareness in this direction.