Rize Taşlıdere Havzasında heyelan kontrolü: Örnek olay incelemesi, Kireçhane ve Kırklartepe yöreleri
Künye
Süme, V., Yüksek, T. & Kaya, A. (2021). Rize Taşlıdere Havzasında Heyelan Kontrolü: Örnek Olay İncelemesi, Kireçhane ve Kırklartepe Yöreleri. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 6(4), 526-531. https://doi.org/10.35229/jaes.994874Özet
Rize ilindeki orman tahribatı ve arazinin koruma-kullanma tekniği dikkate alınmadan kullanılması
il genelindeki heyelan riskini artırmaktadır. Bu çalışmanın amacı Rize Taşlıdere Havzası, Kireçhane
ve Kırklartepe yöreleri heyelan kontrolü amaçlı örnek olay incelemesidir. Bu amaçla araştırma alanı
yükselti kademelerine ayrılmış, her bir katmanda toprak penetrasyon direnci ve nem içeri ile 2. yükselti
katmanında birikimli infiltrasyon ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca katmanlarda 0-10 ve 10-30 cm
derinliklerinden toprak örnekleri alınarak laboratuvara gönderilmiştir. Laboratuvarda tekstür ve suya
dayanıklı (SDA) analizleri yapılmıştır. Ortalama değerlere göre araştırma sahasındaki zemin biriminin
%60’ı yüksek plastisiteli kil, %40’ı ise düşük plastisiteli kil türündedir. Ortalama değerlere göre en
yüksek su doygunluk değerine en yüksek kilin (%44,44), olduğu IV. yükselti kademesinde
rastlanmıştır. Araştırma alanı III. yükselti kademesinde ölçülen birikimli infiltrasyon kapasitesindeki
değişimin zamana göre R2 = 0,988 ile y= -0,0098x2+2,5x+18,03 şeklinde ilişkiye sahip olduğu tespit
edilmiştir. Yükselti kademelerine göre en düşük penetrasyon direncine (0.03 mPa) I. yükselti
kademesinde ve 8 cm toprak derinliğinde, en yüksek penetrasyon direncine (0.112 mPa) IV. yükselti
kademesinde ve 30 cm toprak derinliğinde rastlanmıştır. Suya dayanıklı agregat (SDA) değerlerine
bakıldığında en yüksek değere I. yükselti kademesinin alt topraklarında, en düşük değere ise II. yükselti
kademesinin üst topraklarında rastlanılmıştır. Koruma-kullanma dengesine uygun toprak yönetim
modelinin oluşturulması araştırma alanı topraklarının heyelan oluşturma riskini azaltabilir. The deforestation in Rize province and the use of the land without considering the
protection-use technique increase the risk of landslides throughout the province. The aim of this study
is a case study for landslide control in Rize Taşlıdere Basin, Kireçhane and Kırklartepe regions. For
this purpose, the research area was divided into elevation levels, soil penetration resistance and
moisture content in each elevation steps, while cumulative infiltration measurements were made in the
2
nd elevation. In addition, soil samples were taken at 0-10 cm and 10-30 cm depths. Texture and water
resistance (SDA) analyzes were performed in the laboratory. According to the average values, 60% of
the soil in the study area is clay with high plasticity and 40% is clay with low plasticity. The highest
water saturation value was found at the IV altitude steps where the clay content was the highest
(%44,44). The cumulative infiltration capacity measured at the altitude III has a relationship with
R
2=0.988 and y=-0.0098x2+2.5x+18.03 according to time. According to the elevation, the lowest
penetration resistance (SPR) (0.03 mPa) was found at elevation-I and at 8 cm soil depth, while the
highest penetration resistance (0.112 mPa) at the elevation- IV and at 30 cm soil depth. The highest
water-resistant aggregate (WSA) content was measured at 10-30 cm soil depth in the elevation-I, while
the lowest WSA measured at 0-10 cm soil depth in the elevation-II. Establishing a soil management
model suitable for the protection-use balance can reduce the risk of landslide formation in the research
area.