Bi̇r reji̇m refleksi̇ bağlaminda mi̇lli̇ güvenli̇k kurulu’nun asker-si̇vi̇l i̇li̇şki̇leri̇ni̇n dönüşümündeki̇ etki̇si̇

Abstract

Modern cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte ortaya çıkan fikir sisteminin yani Kemalizm’in ve temel prensiplerinin muhafaza edilmesi adına çeşitli refleksler geliştirilmiştir. Bu reflekslerin bir sonucu olarak Türk siyasal yaşamında asker-sivil ilişkileri sorunlu bir niteliğe bürünmüştür. Söz konusu niteliğin yol açtığı en temel olgu askeri elitlerin sivil siyasal otorite üzerindeki etkinlik kurma arzusudur. Resmî ideolojinin korunması ve rejimin bekçiliği adına ortaya çıkan bu arzu 1960’lı yıllardan yakın döneme kadar çeşitli periyotlarla demokratikleşme çabalarının sekteye uğramasına, seçilmiş sivil iktidarların yıkılmasına ve askeri ya da güdümlü idarelerin kurulmasına yol açmıştır. Söz konusu teşebbüslerden birisi de 28 Şubat 1997 tarihinde gerçekleşen post-modern askeri darbesidir. Bu darbe özünde Cumhuriyet’in içselleştirdiği çizgiye direnç gösteren iktidarla bir hesaplaşma olmasına karşın sürecin yaşanmasındaki fiili aktörler ve benimsenen müdahale biçimleri özgün nitelikler barındırmaktadır. Çok aktörlü bir askeri müdahale olarak siyasal yaşamda yer edinen 28 Şubat’ta başat ve egemen rolü Milli Güvenlik Kurulu’nun (MGK) kisvesinde askeri elitler oynamıştır. Bu itibarla mevcut çalışmanın temel amacı 28 Şubat sürecinin katalizör kuvveti ve sonucu tayin edici unsuru olarak Milli Güvenlik Kurulu’nun asker-sivil ilişkileri üzerindeki rolünü analiz etmektir.