Enflasyonun tarihsel belirleyenleri: Türkiye ve İkinci Dünya Savaşı

Abstract

Türkiye, İkinci Dünya Savaşı’nda aktif bir tarafsızlık politikası uygulamasına rağmen politik ve ekonomik alanda önemli sorunlar ile karşı karşıya kalmıştır. Bu süreçte sıklıkla savaşa girmemek için diplomatik manevralara başvurmuştur. Aynı zamanda, savaşın yarattığı ekonomik sorunlarla mücadele etmek için çeşitli politikalar uygulamıştır. Öyle ki, tarafsızlık politikasına rağmen, Türkiye’de ciddi bir ekonomik buhran görülmüş ve enflasyon ABD (Amerika Birleşik Devletleri) ve İngiltere gibi savaşa katılan ve inceleme için detaylı veri bulunabilen ülkelere göre yüksek düzeyde seyretmiştir. Bu bağlamda, çalışma aktif bir tarafsızlık politikası uygulayan bir ülkenin savaşa katılan ülkelere göre neden yüksek düzeyde enflasyon ile karşı karşıya kaldığını araştırmaktır. Özellikle primli kur politikası ve karaborsa kaynaklı nedenler üzerinde durulmaktadır. Türkiye’de savaş nedeniyle üretimin ve ithalatın azaldığı, para arzı ile kamu harcamalarının finansmanı nedeniyle fiyat artışının bulunduğu açıktır. Ancak benzer politikalar ABD ve İngiltere’de farklılıklarına rağmen bulunmaktadır. Bulgulara göre, Türkiye’de enflasyonist sürecin varlığı konusunda, hükümetin liranın dış değerini korumakta ısrarcı olması ve uygulanan primli kur sistemi sonucu ortaya çıkan pahalı ithalat ile karaborsa gibi faktörlerin etkili olduğu iddia edilebilir.