Rize’nin Fındıklı i̇lçesinde yetişen yerel armut çeşitlerinin pomolojik ve morfolojik özellikleri

Abstract

Amaç: Bu araştırma Rize’nin Fındıklı ilçesinde yetiştirilen yerel armut çeşitlerinin fenolojik, pomolojik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Materyal ve Yöntem: Çalışmada Fındıklı ilçesine bağlı mahalle ve köyler gezilerek, üreticilerle mülakatlar yapılmış ve 15 farklı yerel armut çeşidi belirlenmiştir. Bu çeşitlerin seçiminde meyvelerin irilik, renk ve şekil gibi kalite kriterleri, ön seleksiyon kriteri olarak dikkate alınmıştır. Bu şekilde belirlenmiş olan yerel armut çeşitlerine ait ağaçlardan ölçüm ve analizler yapılmak üzere 15’er adet meyve ve yaprak örneği alınmıştır. Alınan örneklerde pomolojik ve morfolojik özelliklerden; meyve ağırlığı, meyve eni, meyve boyu, meyve eti sertliği, suda çözünebilir kuru madde içeriği, pH, titre edilebilir asitlik içeriği, yaprak eni, yaprak boyu, yaprak sap kalınlığı ve sap uzunluğu belirlenmiştir. Bulgular: Meyve ağırlıklarının 23.60-169.90 g, meyve enlerinin 39.09-64.81 mm, meyve boylarının 35.52-79.51 mm, meyve eti sertliklerinin 2.40- 5.94 kg/cm2, suda çözünür kuru madde miktarlarının %9.14-14.00, pH değerlerinin 3.53-4.99, titre edilebilir asitlik miktarlarının % 1.17-% 10.64 ve yaprak eni, boyu, sap uzunluğunun sırasıyla 39.24-75.06 mm, 57.77-99.41 mm ve 34.27-90.44 mm arasında değişim gösterdiği belirlenmiştir. Yapılan fenolojik gözlemlerden ilk çiçeklenmenin 23 Mart- 3 Nisan tarihleri arasında, en erken ve en geç meyve hasat olumunun sırasıyla 30 Haziran ve 22 Ekim tarihlerinde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Sonuç: Değerlendirmeler neticesinde, yazlık olarak Eğrisap armudu; güzlük olarak Haçaçur, Kavun ve Yağ armutları; Kışlık olarak ise Süleyman ve limon yerel armut çeşitleri ön plana çıkmıştır.