Kaynak alabalığı (Salvelinus fontinalis Mitchill, 1814)'nın spermatolojik özellikleri ve spermanın kısa süreli muhafazası

Abstract

Bu araştırmada kaynak alabalığı (Salvelinus fontinalis Mitchill, 1814)?nın başlıca spermatolojik özellikleri belirlenerek, üreme mevsimi boyunca sperma kalitesinde meydana gelen değişimler ve farklı sulandırıcılar ile sulandırılan spermalarda sulandırıcıların sperma üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırmada üreme sezonu boyunca 20 adet erkek damızlık kaynak alabalığı kullanılmıştır. Erkek damızlıklardan sperma abdominal masaj yöntemi ile alınmış ve alınan spermalarda; miktar, motilite oranı, motilite süresi, sperma yoğunluğu, spermatokrit oranı ve sperma pH?sı belirlenmiştir. Sperması sağılan balıkların canlı ağırlık ve total boyları belirlenerek, spermatolojik özellikler ile canlı ağırlık ve uzunluk arasındaki korelâsyonlar değerlendirilmiştir. Kaynak alabalıklarında sperma üretiminin ekim ayında başladığı ve mart ayında sona erdiği gözlenmiştir. Ekim ayından itibaren artmaya başlayan sperma miktarının aralık ayında 8,10±0,86 ml ile maksimum düzeye çıktığı saptanmış, aylar arasındaki farklar istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0,05). Üreme mevsiminde ortalama motilite %64,60±10,03 ile %98,30±1,67, motilite süresi 38,30±4,26 s ile 60,70±4,70 s arasında belirlenmiş, farklar istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır (p>0,05). Spermatozoa yoğunluğu en yüksek kasım ayında 9,10±1,16x109 sp/ml, en düşük mart ayında 2,42±1,30x109 sp/ml, spermatokrit oranı en yüksek ocak ayında %23,71±2,26; en düşük mart ayında %13,28±4,67 olarak tespit edilmiş, aylar arasında gözlenen farklar ise istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır (p>0,05). pH değeri en düşük 6,87±0,03 ile kasım ayında; en yüksek 7,67±0,17 ile mart ayında tespit edilmiş, aylar arasında gözlenen farklar ise önemli bulunmuştur (p<0,05). Spermamın kısa süreli muhafazasında, spermalar 4 farklı sulandırıcı ile 1:3 oranında sulandırılarak 4 farklı deneme grubu oluşturulmuş, kontrol grubu olarak ise sulandırılmamış spermalar kullanılmış ve +4°C depolanmıştır. Bu çalışmada kullanılan sulandırıcıların kaynak alabalığı spermasının kısa süreli muhafazası için uygun olmadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kaynak Alabalığı, Salvelinus fontinalis, semen, sulandırıcı In this study, the determining the main spermatological properties of the brook charr (Salvelinus fontinalis Mitchill, 1814) by the changes in sperm quality during the spawning season and the effect of semen extenders on sperms which diluted with different diluents were investigated. Twenty brook charr brood stock males were used during the spawning season. Sperm was collected with abdominal massaging method. The sperm volume, spermatozoa motility, duration of spermatozoa movement, spermatozoa concentration, spermatokrit rate and semen pH in obtained were determined. The live weight and length of the fish were determined and the correlation between the spermatological features and live weight and live length were evaluated. It was observed that the production of sperm in trout begins in October and ends in March. The increasing in amount of sperm stared in October and the maximum level (8,10±0,86 ml) was recorded in December with statistically significant differences between months (p<0,05). During the spawning season, average motility ranged from 64,60±10,03% to 98,30±1,67%; motility duration varied from 38,30±4,26 to 60,70±4,70 s with not statistically significant (p>0,05). The highest density of spermatozoa were obtained as 9,10±1,16x109 sp/ml in November, whereas the lowest in March as 2,42±1,30x109 sp/ml; the highest rate of spermatokrit was found as 23,71±2,26% in January and the lowest in March as 13,28±4,67%. The differences among the months were not statistically significant (p>0,05). The lowest pH value was observed as 6,87±0,03 in November and the highest value was obtained as 7,67±0,17 in March with statistically significant differences (p<0,05). In short-term preservation of sperm was diluted at the rate of 1:3 with 4 different diluents and established four different experimental groups. Undiluted sperm was used as control group and stored at +4°C. It was seen that the diluents used in this study were not appropriate for short term storage of brook charr. Keywords: Brook charr, extender, Salvelinus fontinalis, sperma