Yeni Bir Nüshasıyla Ahmedî’nin Mir’ac-Nâme’si

Abstract

Miraç, ism-i alet ve bazen ism-i mekân yapan mif’âl vezninde Arapça bir kelimedir. “Yukarı çıkma aracı” veya “yukarı çıkılacak yer” anlamlarına gelen bu kelime ıstılah manasıyla “göğe çıkma, yükselme”dir. Hz. Muhammet’in bir mucize olarak göğe yükselmesidir. Mirac-nâme ise Hz. Muhammet’in miraç mucizesini ayrıntılı olarak anlatan eserlerdir. Siyer ve mevlit yönüyle oldukça zengin olan Türk edebiyatında Hz. Muhammet’in hayatı anlatılırken miraç mucizesine sıkça yer verilmiştir. Ahmedî’nin “Cemşid u Hurşîd” ve “İskender-nâme” mesnevilerinin mevlit bölümlerinde miraciyeler bulunmaktadır. Ahmedî’nin müstakil bir “Mirac-nâme”si ise 1989’da Yaşar AKDOĞAN tarafından ilim dünyasına tanıtılmıştır. Ahmedî’nin bu eseri Türk edebiyatının ilk mirac-namesidir. Süleymaniye Kütüphanesi Şazeli Tekkesi 110 no.lu Türkçe yazmada, İskender-name’nin 16b-28b varakları arasında bulunan ve 808 Rebiyülahirin’in evvelinde (1405-1406, 26 Eylül Cumartesi) yazılan 497 beyitlik “Mir’ac-nâme” şimdiye kadar bu tek nüshayla bilinmektedir. Bu makalede, Ahmedî’nin Mir’ac-nâme adlı eserinin başka bir nüshası tanıtılmıştır. Bu nüsha, Süleymaniye nüshasından beyit sırası ve sayısı bakımından farklılıklar gösterdiği gibi, bazı kelime ve ifade farklılıkları da taşımaktadır. Bu çalışmada Ahmedî’nin Mir’ac-nâme’sinin iki nüshası mukayese edilmiş ve bulunan yeni nüsha ses ve şekil bilgisi yönüyle incelenmiştir.

Miraj is an Arabic word in mif’al meter forming a verb into a tool name or sometimes a verb into a place name. This word meaning “a tool for ascending” or “a place to ascend” technically means “ascending to the sky, rising up”. It means Prophet Muhammed’s rising to the sky, which is a miracle. Mirajname is a work that describes this miracle of Prophet Muhammed in detail. In Turkish literature, which is very rich in prophetic biographies and mawlids, the miracle of miraj has been addressed while Prophet Muhammed’s life is being told. There are mirajnames in the mawlid part of “Cemşîd ü Hurşîd” and “Iskender-nâme” masnavis of Ahmedi. However, Yaşar Akdogan introduced a separate Mirajname of Ahmadi to the world of science in 1989. This work of Ahmadi is the first Mirajname in Turkish literature. The Mirajname with 497 verses written on 26.09.1405-1406, Saturday and kept among the 16b-28b leaves of Iskendername in Turkish manuscript no 110 in Süleymaniye Library Şazeli Monastery has been known with only this transcript up to date. Another transcript of Ahmadi’s Mirajname was introduced in this article. This transcript shows some differences in terms of words and expression as well as the order and number of verses compared to the Süleymaniye transcript. In this study, two transcripts of Ahmadi’s Mirajname were compared and the new one was examined in terms of phonology and morphology.