Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitaplarının Deney Ve Etkinlik Güvenliği Bakımından Değerlendirilmesi

Abstract

Öğretmenler ve öğrenciler için en önemli ders materyali ve kaynak olan ders kitaplarının, özellikle fen bilimleri dersi açısından deney ve etkinlik güvenliği bakımından önemli sorumlulukları bulunmaktadır. Deney ve etkinlik güvenliğine ilişkin içeriklere yeteri kadar yer verilmeyen ders kitaplarındaki etkinliklerin yürütülmesinde kazaların yaşanması kaçınılmazdır. Bu çalışmada Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okutulmasına karar verilen ve okullarda ücretsiz olarak dağıtılan 5-8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarında yer alan deney ve etkinliklerdeki güvenlik önlemlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Doküman incelenmesi yöntemiyle yürütülen araştırma kapsamında dört farklı sınıf düzeyinden altı kitapta yer alan toplam 228 deney veya etkinlik, araştırmacılar tarafından geliştirilen kodlama formu yardımıyla incelenmiştir. Çalışmanın sonunda, deney veya etkinliklerin büyük bölümünün düşük düzeyde güvenlik önlemi gerektirdiği, en fazla güvenlik önlemine Fiziksel Olaylar öğrenme alanında gereksinim olduğu, en büyük riskin “Kırılabilir Cam Malzeme” ve Kesici Delici Alet” kullanımından kaynaklandığı belirlenmiştir. Bununla birlikte incelenen ders kitaplarında gerekli güvenlik önlemlerine büyük oranda yer verildiği ortaya konulmuştur. Çalışmanın sonunda ders kitabı yazarlarına ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur.

Textbooks, which are the most important course materials and resources for teachers and students, have important responsibilities in terms of safety of experiments and activities, especially in terms of science course. It is inevitable that accidents occur in the conduct of activities in the textbooks where the contents related to experiment and activity safety are not adequately covered. This study aims to evaluate the 5-8. grade science textbooks for the safety of experiments and activities. In the scope of the research carried out by document analysis method, a total of 228 experiments or activities in six books from four different grade levels were examined with the help of the coding form developed by the researchers. At the end of the study, it was determined that most of the experiments or activities required a low level of security measures, the most safety measures were needed in the field of learning Physical Sciences, and the greatest risk was caused by the use of Fragile Glass Material and Cutting Tools. However, it was revealed that the necessary safety measures were largely included in the textbooks examined. At the end of the study, suggestions were given to the textbook authors and researchers.