Amasya basın tari̇hi̇ne i̇li̇şki̇n bazı yeni̇ tespi̇tler

Abstract

Matbaa, bilginin hızlı ve ucuz bir biçimde toplumsallaĢmasını sağlaması bakımından tarihte çok kritik bir iĢleve sahiptir. Matbaanın bu özelliğini ortaya çıkaran en önemli vasıtalardan biri, ilk örnekleri 17. yüzyılda görülen gazetelerdir. Osmanlı Devleti‟nde yayınlanan ilk Türkçe gazete, 1831‟de çıkmaya baĢlayan Takvim-i Vekayi‟dir. MeĢrûtiyet dönemi, gazete yayınları için önemli bir sıçrama noktasıdır. Özellikle MeĢrûtiyet‟in ikinci kez yürürlüğe girmesinden sonra hem ulusal hem de yerel ölçekte geniĢ bir yayın faaliyeti söz konusudur. Bu çerçevede Amasya‟da MeĢrûtiyet döneminde iki, Millî Mücadele döneminde beĢ Türkçe gazete yayınlanmıĢtır. Bu gazetelerden Amasya ve Amasya‟da Emel gazeteleri, kalıcı ve etkili olmaları bakımından özellikle dikkat çekicidir. Eksikleri olmasına rağmen bu iki gazetenin günümüze ulaĢmıĢ nüshaları diğerlerine göre çok daha fazladır. Ayrıca bu gazeteler Millî Mücadele yıllarında kurulmuĢ, Cumhuriyet döneminde de yayınlarına devam etmiĢlerdir. Amasya gazetesi, baĢlığının altında “Vilâyetin Resmî Gazetesidir” ibaresini taĢımaktadır. Bu gazete, içeriği itibariyle merkezi çevreye taĢıyan, resmî bilgilerin kamuoyuna ulaĢmasını sağlayan bir çizgidedir. Buna mukabil Amasya‟da Emel gazetesi, her ne kadar genç Cumhuriyet‟in temel prensiplerini benimsemiĢ görünse de mahallî iktidar odaklarına karĢı muhalif bir duruĢ sergilemektedir. Bu çalıĢma, Amasya‟da yayınlanan ilk gazetelere iliĢkin tespit edilen yeni verileri literatüre kazandırmanın yanı sıra Amasya ve Amasya‟da Emel gazetelerinin yayın politikalarına iliĢkin tespitleri ortaya koymayı amaçlamaktadır.