OECD ülkelerinde kamu sosyal harcamalarının gelir eşitsizliğine etkisi: panel kantil regresyon analizi

Abstract

Gelir dağılımı, kamu sektörü ve küreselleşme gibi meseleler son yıllarda araştırmacılar arasında artan düzeyde ilgi görmektedir. Özellikle gelir eşitsizliğinin yüksek olması çeşitli şekillerde toplumsal refahı ve dolayısıyla kalkınmayı olumsuz yönde etkilemektedir. Ölçüm metotlarının eşitsizliklerin şiddetlendiğine işaret ettiği dönemlerde gözler hükümetlere çevrilmektedir. Eşitsizliğin toplum üzerindekini etkisini azaltmak için devlet, müdahale ile gelir dağılımını değiştirilebilir mi? sorusu gündeme gelmektedir. Harcamalar, hükümetlerin gelir dağılımı adaletsizliğine dur demek için elinde tuttuğu önemli bir mekanizma olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada kamu sosyal harcamalarının OECD ülkelerinde gelir eşitsizliğini nasıl etkilediği araştırılmıştır. 2000-2021 dönemine ait yıllık veriler kullanılarak panel veri analizi uygulanmıştır. Bu kapsamda, gelir eşitsizliğini temsilen kullanılan Gini Endeksi bağımlı değişken ve kamunun sosyal harcamaları temel bağımsız değişken olarak belirlenmiştir. Ayrıca gelir eşitsizliği üzerinde etkili olduğu bilinen ekonomik büyüme, yıllık enflasyon oranı, işsizlik oranı ve net doğrudan yabancı yatırım girişleri değişkenleri de kontrol değişkenler niteliğinde modele eklenmiştir. Analiz kapsamında, değişkenlerin normal dağılmadığı durumda etkin sonuçlar veren panel kantil regresyon analizi yapılmıştır. Analiz neticesinde, beklendiği gibi kamu sosyal harcamalarındaki artışın gelir eşitsizliğini azalttığı belirlenmiştir. Ayrıca gelir eşitsizliğinin daha yüksek olduğu ülkelerde, kamu sosyal harcamalarındaki artışın gelir eşitsizliğini azaltıcı etkisinin daha kuvvetli olduğu görülmüştür. Karşılaştırma yapabilmek amacıyla uygulanan sabit etkiler modeli tahmin sonuçlarının kantil analiz sonuçlarını destekleyici nitelikte olduğu da elde edilen bulgular arasındadır.