2005-2017 yılları arasında Türkiye’de matematik ve fen bilimleri eğitiminde yapılan metafor çalışmalarının i̇ncelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, 2005-2017 yılları arasında Türkiye’de Matematik ve Fen Bilimleri Eğitiminde yapılan metafor çalışmalarının incelenerek konu ile ilgili araştırmacıların eğilimlerinin tespit edilmesi ve yapılan çalışmalar ile ilgili tanımlayıcı bilgilerin (çalışma alanı, yayınlanma yılı, metaforun konusu, metaforun kullanılma amacı vb.) yorumlanması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi, ULAKBİM ve Google Akademik veri tabanları kullanılarak tam metinlerine ulaşılan 69 adet makale ve 10 adet tez olmak üzere toplam 79 çalışma irdelenmiştir. İçerik analizinin kullanıldığı bu araştırmada, elde edilen veriler frekans ve yüzde olarak sunulmuştur. Elde edilen bulgular, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitiminde yapılan çalışma sayısının yaklaşık olarak eşit olduğunu, çalışmaların ağırlıklı olarak 2016 yılında yapıldığını ve çalışmalarda çoğunlukla “matematik”, “öğretmen” ve “fen ve teknolojiye dönük kavramlar”ı içeren metaforların incelendiğini göstermektedir. Ayrıca, olgubilim deseninin, nitel yaklaşımın ve içerik analizinin kullanıldığı çalışmaların ağırlıkta olduğu, çoğunlukla öğretmen adayları veya ortaokul öğrencileri ile çalışıldığı görülmektedir. İncelenen çalışmalarda metaforların algı belirlemede etkili bir araç olduğu ve metaforun araştırıldığı konulara ilişkin çalışma grubunun genellikle olumlu algıya sahip olduğu yönünde ortak sonuçlara ulaşılırken, yeni metafor çalışmalarına ihtiyaç duyulduğu yönünde öneriler öne çıkmıştır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda, özellikle Matematik ve Fen bilimleri Eğitimi konularındaki kavramlara ilişkin algıların belirlenmesine yönelik çalışmaların yapılması önerilmektedir.

The aim of this study is to investigate studies on metaphors in Mathematics and Science Education in Turkey 2005 through 2017 and to identify the trends of the studies related to the subject and evaluate descriptive information (study field, publication year, the subject of metaphor, purpose of metaphor use, etc.) related to these studies. For this purpose, a total of 79 studies including 69 articles and 10 dissertations were accessed as full texts using National Higher Education Council National Thesis Center, ULAKBİM and Google Academic databases, and these studies were examined. A content analysis was used in the study, and the obtained data were presented in frequency and percentages. The results show that the number of studies conducted in Mathematics and Science Education is approximately equal, most of the studies were conducted in 2016, and the metaphors including concepts related to “mathematics”, “teacher” and “science and technology oriented concepts” were clearly predominant in all the studied metaphors. In addition, it has been revealed that the phenomenology design, the qualitative approach, and the content analysis is primarily preferred, and studies mainly carried out on pre-service teachers or middle school students. The common conclusions of the studies examined are that metaphors are an effective tool in perception and reseach participants generally have positive perceptions of the topics where metaphors are examined, and the common suggestions of the studies is that new studies on metaphors are needed. Based on the results obtained from the reseach, it is recommended to carry out studies to determine the perceptions related to scientific concepts in Mathematics and Science subjects in particular.